لاستیک های فوق سنگین دامپتراک

شرکت هایی مانند بریجستون، میشلن، تایتان و … لاستیک های غول آسا در سایز 59/80R63s با قابلیت تحمل وزن تا 100 تن تولید می کنند، که ارتفاعی معادل 4 متر، وزنی در حدود 5.5 تن دارند. این تیپ لاستیک ها با فشار هوایی معادل 110 psi پر می شوند، تا بعنوان مثال 6 عدد از آنها بتوانند دامپتراک عظیم 797 کاترپیلار را به همراه بار 380 تنی اش به دوش بکشند.

چرا باید نگران لاستیک ها بود؟

ممکن است شما تا کنون درگیر عملیات نگهداری این چنین قطعات ارزشمند و سنگین وزنی نبوده باشید، اما بهرحال مسئولین چنین تجهیزاتی می توانند تجربیات ارزشمندشان را با مخاطبین به اشتراک بگذارند. لاستیک از نظر هزینه، سومین یا حداقل دومین رده را در میان عناوین هزینه های کاربری ماشین آلات لاستیکی در سایت های عمرانی و معدنی را به خود اختصاص می دهد. رده اول و گاهاً دوم عبارتند از سوخت و نیروی انسانی (بر اساس آمار های بین المللی). از این رو مدیران ماشین آلات و پروژه های معدنی عموماً به دنبال راه هایی برای کاهش این هزینه ها بوده اند.

این افراد لاستیک را به عنوان یکی از ماشین آلات خود می بینند، و نه یک بخش از تعدادی از ماشین آلات، این امر خود نشاندهنده اهمیت این اجزاء گران قیمت می باشد. مدیران ماشین آلات می دانند که کارایی و قابلیت استفاده از لاستیک ها محدودیت هایی دارد که تلاش ها برای افزایش بهره وری این اجزاء بایست در داخل این مرزها تعریف شود. بر اساس چنین دیدگاهی، اهمیت تایر برای یک ماشین بزرگ معدنی بر اساس یک نگاه بلند مدت، به اهمیت یک موتور، گیربکس و یا سیستم ترمز طعنه می زند.

از طرف دیگر، آشنایی با بهترین نسخه های نگهداری از چنین قطعات گران قیمتی می تواند به کاهش مدت زمان خواب ماشین آلات کمک نماید. یک لاستیک صاف ممکن است با ترکیدن نابهنگام، به از دست رفتن یک نصف روز کاری و حتی بیشتر منجر شده و از این طریق یک زنجیره عملیات ناقص مانده و هزینه هایی را به راندمان کاربری سایت یا معدن بیانجامد.

شاخص TKPH

یکی از شاخص‌های مورد استفاده برای تایرها در سایت های معدنی، عبارتست از کیلومتر- تن بر ساعت یا همان TKPH. این معیار بر اساس یک سری محاسبات مهندسی بدست می آید و از آن برای اطمینان از گرم نشدن تایرها استفاده می شود. اما مدیران و مسئولین ماشین آلات می توانند از همین اصول مهندسی برای پیشگیری از خواب دستگاه و به حداکثر ساندن بهره وری این اجزا استفاده کنند. برای اندازه گیری این معیار از فرمول:

TKPH: بار * سرعت

استفاده می شود. با یک نگاه اجمالی می توان دریافت که هرچه بار سنگین تر باشد، برای ثابت نگه داشتن این شاخص بایست در سرعت پایین تر اقدام به کاربری دستگاه نمود. متقابلاً  اگر لازم است که سرعت حرکت دستگاه افزایش یابد بایست میزان بار را کمتر نمود. شاخص TKPH برای لاستیک به صورت یک گراف و برای سایت به عنوان یک عدد مورد نظر قابل تعریف است.

TKPH سایت به مواردی همچون اندازه، طراحی و نوع مواد لاستیک بستگی دارد. گراف حاصله برای تایر نشان دهنده محدودیت های آن از نظر سرعت و بار می باشد. برای یک سایت کارگاهی، عدد TKPH نشان می دهد که ماشین آلات حمل بار تا کجا می توانند طی مسیر کنند. برای جلوگیری از داغ شدن و آسیب دیدن تایرها، عدد TKPH سایت باید پایین تر از گراف TKPH لاستیک قرار گیرد.

TKPH در سایت های معدنی

میزان ناهمواری های موجود در سایت معدنی نیز می تواند بر حرارت ایجاد شده در لاستیک ها در حین کار تاثیر گذار باشد، از این رو برای محاسبات TKPH سایت باید به این موارد نیز توجه نمود. بالا رفتن یا پایین آمدن دامپتراک ها از شیب های مختلف به تغییر شکل لاستیک و گرم شدن آن منجر می شود. سرعت حرکت نیز مشخص می کند که این تغییر شکل با چه زمان بندی و الگویی تکرار می شود. در چنین شرایطی احتمال آسیب دیدن تایر به شدت افزایش پیدا می کند. همچنین توجه داشته باشید که با تغییر میزان شیب، طول، شعاع و تعداد پستی بلندی های موجود در سایت، بایست TKPH آن را مجدد محاسبه نمود.

برای انجام این محاسبات می توان از استاندارد SAE J1098 استفاده نمود. توجه به این نکته مهم است که تنها TKPH نیست که محدودیت های استفاده از تایر را مشخص می کند. شاخص های دیگری نیز مانند میزان مسافت طی شده در ساعت باید مورد محاسبه قرار گیرند تا محدودیت های واقع بینانه برای لاستیک ها و شاخص های صحیح برای انتخاب آنها در دسترس قرار گیرد.

قانون ۲۰-۱۰-۱۰

شاخص TKPH بیشتر بر نگهداری از لاستیک دامپتراک های مشغول در معادن متمرکز است، قانون عمومی تری نیز وجود دارد که می توان از آن برای جلوگیری از داغ شدن بیش از حد لاستیک ها در هر گونه دستگاه چرخ لاستیکی استفاده نمود. این قانون که توسط شرکت کاترپیلار به تمامی مشتریان ماشین آلات چرخ لاستیکی اش توصیه می شود قانون ۲۰-۱۰-۱۰ نام دارد. نامگذاری این قانون به این معنیست که حداکثر در ۱۰ درصد مواقع می توان دستگاه را با بیش از ۱۰ درصد بار نامی به کار گرفت، هیچ گاه نیز نباید دستگاه با بیش از ۲۰ درصد بار نامی به کار گرفته شود.

سایر منابع گرما در تایرها

مطمئنا تنها عوامل ایجاد گرما در تایرها، سرعت، بار و مسافت طی شده نیستند. از جمله عوامل دیگری که به بروز پدیده داغ شدن در لاستیک ها منجر می شود می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

• • فشار باد نادرست لاستیک ها.

  • °فشار باد پایین تر از حد استاندارد برای تمامی تایرها مخرب است. از آنجایی تایر ها معمولاً در مسیرهای قبلاً طی شده توسط خودشان رانده می شوند، باد کمتر از میزان مجاز به تغییر شکل بیش از حد مواد تشکیل دهنده لاستیک دامپتراک منجر می شود. در اکثر مواقع داغ شدن تحت تاثیر بار بیش از حد و یا کم باد بودن لاستیک اتفاق می افتد.

• • عمق آج تایر.

  • °آج های ضخیم و سنگین مانند آنچه در تایرهای نوع L5 مورد استفاده قرار می گیرد، بیشتر مستعد داغ شدن هستند.

• • مواد بکار رفته در حین ساخت.

  • °مواد مقاوم در برابر بریدگی بدلیل ضخامت و استحکام بیشتر مورد نیاز، معمولا بصورت اجتناب ناپذیری مستعد داغ شدن هستند.

• • وضعیت مکانیکی دستگاه.

آسیب دیدگی تایر

آسیب دیدگی تایر در مراحل مختلفی پیش روی می کند. داغ شدگی در اولین مراحل به سایش  سریع تر مواد تشکیل دهنده سطح لاستیک منجر می شود. ادامه شرایط دمایی نامناسب به آسیب دیدگی و جداشدگی اجزاء از یکدیگر کمک می کند. مواد لاستیکی در دمای بالا حالت نرم و اسفنجی پیدا می کند و آسیب پذیرتر می شود. سیم های فولادی نیز در چنین شرایطی از دل لاستیک بیرون زده و با ادامه این روند لاستیک حالت خمیری و سپس مایع پیدا می کند.

گرما همچنین می تواند به تسمه و بید اطراف تایر آسیب بزند، اگرچه این آسیب دیدگی در مراحل ابتدایی براحتی قابل شناسایی نیست، ولی با گسترش این آسیب ممکن است با یک تسمه جدا شده و روی زمین افتاده مواجه شوید. تسمه در نواحی گوشه ای دچار فرسایش شده و این امر به شکل گیری یک حباب هوا در دیواره جانبی تایر و جداشدگی بید منجر می گردد.

اصلاح و تنظیم فشار هوا

هنگامی که با کارشناسان لاستیک دامپتراک مشورت می شود عقیده دارند که بسیاری از ماشین آلات مشغول به کار در معادن از عدم تنظیم صحیح فشار باد لاستیک رنج می برند. درصد های عجیبی مانند ۵۰ تا ۹۰ درصد برای این ایراد مطرح می شود. بعنوان مثال کم باد بودن لاستیک علاوه بر داغ شدن (که در بخش های پیشین به تشریح آن پرداختیم) به ایرادات دیگری همچون هدایت پذیری کمتر، از دست رفتن مقداری از نیروی کشش و سایش بیش از حد قسمت های میانی سطح بیرونی لاستیک منجر می شود.

از دست رفتن فشار باد لاستیک خود می توانند علل مختلفی همچون مقداری نشتی از والف در اثر تغییرات دمایی یا تغییر فصل داشته باشد. از قسمت بید نیز مقداری نشتی می تواند اتفاق بیافتد. به همین دلایل است که کارشناسان همواره توصیه می کنند که حداقل هر هفته یک بار میزان باد لاستیک این ماشین آلات چک شود.

شراکت با نمایندگان

بسیاری از نمایندگی های رسمی حاضر در محدوده بکارگیری لاستیک ها، می توانند شرکای خوبی برای مشورت های فنی، برگزاری دوره های آموزشی و انجام برخی امور تخصصی نگهداری لاستیک  باشند. بسیاری از پیمانکاران در سایت ها پیشرفت کار، بهره وری و میزان تولید را به عنوان اصلی ترین اولویت های کاری خود می شناسند و به همین دلیل به هیچ عنوان نمی خواهند که ماشین آلات حتی برای لحظاتی از سرویس خارج باشند.

این امر در حالی است که لاستیک هایی که مورد برنامه نگهداری صحیح قرار می گیرند نسبت به لاستیک هایی که از این برنامه ها محروم هستند عمر کاری بیشتری خواهند داشت (حتی بدون در نظر گرفتن برند). توجه به این نکته ضروری است که علی رغم اینکه مخارج و هزینه های صرف شده برای لاستیک دامپتراک بخش عمده ای از هزینه کاربری ماشین آلات را تشکیل می دهند شرکت ها عموماً نسبت به این مهم بی‌توجهی می کنند. در چنین شرایطی استفاده از ظرفیت های نمایندگان رسمی لاستیک که دانش و منابع کافی برای نگهداری بهتر از لاستیک را دارند، راه حلی است که با در نظر گرفتن جوانب ماجرا، می تواند به افزایش عمر مفید این قطعات و در نتیجه کاهش هزینه ها و افزایش راندمان کاری در سایت منجر گردد.

راه حل های نرم افزاری

نمایندگان رسمی تایر همچنین در برخی موارد نرم افزارهایی را ارائه می کنند، که به مصرف کندگان اجازه می دهند وضعیت لاستیک دامپتراک را بصورت لحظه ای رصد کرده و برنامه های پیشگیرانه و پیشبینانه خود را با اثربخشی بالا به اجرا در بیاورند. این نرم افزارها تمامی اطلاعات لازمه از جمله اطلاعات مربوط به فشار باد تایر در دفعات متعدد بازدید در این نرم افزارها ثبت می شود. این نرم افزارها همچنین بر اساس اطلاعاتی که در آنها ثبت می شود، می توانند گزارش های دقیقی از میزان فرسایش لاستیک ها و حتی انواع مناسب جایگزین لاستیک ها برای رسیدن به کارایی بالاتر ارائه کنند.

برای کسب مهارت و آگاهی در زمینه سیستم های مدیریت نت و برنامه ریزی برای افزایش عمر لاستیک ماشین آلات راهسازی می توانید در  x ماشین یار شرکت فرمایید.

برای مشاهده سایر مقالات، اینجا را کلیک کنید.