هنر اپراتوری دامپتراک: آموزش، مهارت‌ها و استانداردهای ایمنی

معرفی دامپتراک

دامپتراک یک ماشین معدنی است که برای حمل و جابجایی سنگ و خاک معدنی مورد استفاده قرار میگیرد.

تقسیم بندی دامپتراک ها

دامپتراک ها بر اساس توان بارگیری که دارند تقسیم بندی میشوند که معمولا میزان بارگیری آنها از 30 تن به بالا میباشد.

دامپتراک هایی که معادن ایران مورد استفاده قرار میگیرند معمولا تا 120 تن میباشند. شرکت ها و تولید کنندگان بسیاری هستند که دامپتراک با ظرفیت ها و توان های متفاوت تولید میکنند اما معروف ترین برند دامپتراک مثل سایر ماشین آلات برند کاترپیلار میباشد.

اهمیت دامپتراک در پروژه های معدنی

بدون وجود دامپتراک،  کار و استخراج در معادن معنی پیدا نمیکند چرا که تنها این دامپتراک ها هستند که با داشتن توان و ظرفیت بالای حمل و جابجایی قادر هستند سرعت لازم را به ادامه استخراج بدهند. با توجه به اهمیت این دستگاه در معادن و نیز هزینه های بسیار زیاد تعمیرات آن لازم است که این دستگاه از سیستم سرویس و نگهداری اصولی برخوردار باشد.

اپراتور دامپتراک

همان طور که گفته شد سرویس و نگهداری دامپتراک از اهمیت بالایی برخوردار است و در نگاه اول به نظر میرسند که بار این مسئولیت اول و تنها بر دوش واحد سرویس و نگهداری ماشین آلات شرکت باشد اما در واقع چنین نیست.

شروع برنامه سرویس و نگهداری هر دستگاهی ابتدا از اپراتور آن دستگاه شروع میشود و در مورد اپراتور دامپتراک نیز همینطور است منتها با درجه اهمیت بیشتر.

اپراتوری حرفه ای دامپتراک 

برخی تصور میکنند که تنها وظیفه اپراتور دامپتراک راندن آن است در صورتی که هرگز چنین نیست. اگر چه مهارت در راندن یک ویژگی مثبت و لازم برای

یک اپراتور دامپتراک مانند مادری که همیشه همراه فرزندش است و به تمام روحیات و کارهایش آشنایی دارد باید دستگاه خود را بشناسد. پس اپراتور دامپتراک باید دید و هوش فنی خوبی داشته باشد. البته هرگز از یک اپراتور دامپتراک انتظار انجام امور فنی وجود ندارد ولی باید به مسائل فنی آشنا باشد.

نت اپراتوری دامپتراک

اگر بخواهیم تعریفی ساده و کامل در مورد واژه "نت اپراتوری دامپتراک" ارائه دهیم،عبارت خواهد بود از: مجموعه اقدامات و عملیاتی که یک اپراتور دامپتراک قبل از راه اندازی و بکارگیری دستگاه انجام میدهد.

برنامه نت اپراتوری دامپتراک

قبل ارائه برنامه نت اپراتور دامپتراک لازم است این نکته مهم یاد آوری گردد که تفاوت یک اپراتور دامپتراک حرفه ای با یک اپراتور دامپتراک مبتدی در دانستن، آشنایی و بکارگیری این موارد است و اینکه همیشه سعی کند اطلاعات خود را در مورد دستگاهی که با کار میکند را افزایش دهد. اقداماتی که یک اپراتور دامپتراک در غالب یک برنامه و بطور روزانه باید انجام دهد به شرح زیر است:

• • بررسی سطح و وضعیت ظاهری روغن موتور: شاخص سطح روغن موتور را بیرون کشیده و سطح روغن روی آن را بررسی نمایید و نیز با لمس روغن روی شاخص کیفیت روغن را به صورت تقریبی چک نمایید. به علائم روی شاخص که وضعیت روغن در  حالت گرم ((hot یا سرد (cold) موتور را نشان میدهند دقت کنید.
• • بررسی سطح آب رادیاتور: در رادیاتور موتور را باز کرده و سطح آن را بررسی کنید. به طور چشمی و با لمس مایع خنک کاری موتور، میزان ترکیب آب و ضد یخ را چک نمایید.
• • بررسی سطح روغن گیربکس: شاخص گیربکس را بیرون کشیده و سطح روغن روی آن را ملاحظه نمایید. از نظر کیفی روغن را چک کنید. روغن گیربکس نباید به رنگ قهوه ای تیره باشد و همجنین نباید بوی سوختگی بدهد.
• • بررسی سطح روغن هیدرولیک: از روی نشانگری که روی تانک هیدرولیک قرار دارد سطح روغن هیدرولیک را چک کنید. اگرچه به روی نشانگر وضعیت روغن در حالتهای "جک باز" و "جک بسته" نشان داده شده است اما بهتر است شما این بررسی را در حالتی که جک ها کاملا بسته هستند (بادی پایین) انجام دهید.
• • بررسی ساسپیشن ها: ساسپیشن ها را از نظر میزان گاز داخل آنها چک کنید. این کار را میتوانید با یک متر انجام دهید. برای این منظور فاصله بین انتهای ساسپیشن را با سر "راد" اندازه بگیرید. این اندازه برای انواع دامپتراک با ظرفیت و توان مختلف، متفاوت است. اندازه استاندارد دستگاه خود را از واحد فنی ماشین آلات شرکت خود میتوانید دریافت کنید. 
• • بررسی وضعیت لاستیک ها: لاستیک ها را از نظر میزان باد و آسیب دیدگی احتمالی چک کنید.
• • بازدید اتصالات باتری: باتری ها را از نظر اتصالات کابل ها به سر باتری و بدنه و نیز پاکیزگی قطب های آن بررسی نمایید.
• • بررسی شبکه های عبور هوای رایاتور: از تمیز بودن شبکه های عبور هوای رادیاتور مطمئن شوید.
• • بررسی تسمه های دینام و پروانه: مقدار سفتی و کشش تسمه ها را بررسی کنید. برای این کار تسمه ها را به دو جهت فشار دهید، میزان جابجایی تسمه در مجموع دو جهت، با فشار معمولی دست باید حدود 2 سانتیمتر باشد.
• • بازدید گاردان: از عدم لقی پیچ ها و سفت بودن آن ها اطمینان پیدا کنید. از سلامت چهار شاخه گاردان با تکان دادن آن مطمئن شوید.
• • بررسی عمکرد نشانگرها: مطمئن شوید که تمام نشانگرهای دستگاه به درستی کار میکنند. قبل و بعد از استارت نشانگرها را چک و تغییرات آن را بررسی کنید. اگر احساس کردید که هر کدام از آنها (مثلا نشانگر دمای آب موتور) کارکرد غیر منطقی دارند حتما موضوع را گزارش دهید.
•  

چند نکته  مهم برای اپراتور دامپتراک که در زمان بکارگیری دستگاه باید رعایت کند

• • هیچ گاه بیش از توان و ظرفیت دستگاه از آن استفاده نکنید. بررسی های میدانی نشان میدهد که اضافه بارگیری برای دستگاه به شدت استهلاک آن را افزایش میدهد. هر چند معمولا و متاسفانه اپراتور دامپتراک از طرف مسئولین کارگاه ها برای بارگیری بیش از ظرفیت دستگاه تحت فشار قرار دارد.
• • یک اپراتور دامپتراک با تجربه همیشه نسبت به تغییرات دستگاه حساس است و متوجه آن میشود. به تغییرات و صداهای غیر عادی که قبلا وجود نداشته است حساس باشید.
• • یک اپراتور دامپتراک با تجربه مشکلات وتغییرات دستگاه را با دقت گزارش میکند. به عنوان مثال اگر موتور دود غیر عادی پیدا کرده باید دقت کند که این دود در چه زمان هایی بیشتر یا کمتر میشود. مثلا در حالت سرد بودن موتور بیشتر است یا در موقعی که موتور گرم و در درجه حرارت نرمال است. دقت در ارائه اطلاعات دستگاه کمک زیادی به تکنسین ها برای عیب یابی بهتر و دقیق‌تر میکند.
• • به عنوان یک اپراتور با تجربه باید نسبت به برنامه سرویس و نگهداری دستگاه حساس بوده و خودش این برنامه ها را پبگیری می کند.
• • همیشه سعی کنید داخل کابین و اطراف موتور و گیربکس را تمیز نگهدارید. پاکیزه بودن محدوده موتور و گیربکس علاوه بر خنک کاری بهتر سیستم به مشاهده اشکالات احتمالی و رفع آن بسیار کمک خواهد کرد.
•  

چند نکته ایمنی مهم برای اپراتور دامپتراک

• • همیشه شیلنگ های فرمان و بادی را با دقت بررسی کرده و نسبت به هراندازه نشتی ویا آسیب دیدگی آنها حساس باشید.
• • زمانی که برای انجام برخی کارها و بررسی ها نیاز دارید که حتما بادی (لگن) را بالا قرار دهید حتما از پین نگهدارنده استاندارد برای تثبیت بادی استفاده کنید.