کارگاه‌های تعمیراتی به عنوان قلب تپنده صنایع مختلف، همواره محیطی پویا ولی پرخطر محسوب می‌شوند. وجود ماشین‌آلات سنگین، تجهیزات برقی پیچیده، عملیات جوشکاری و مواد شیمیایی، این فضاها را به کانونی از تهدیدات بالقوه برای نیروی کار تبدیل کرده است. در این میان، آموزش اصولی و سیستماتیک ایمنی نه تنها یک الزام قانونی، که یک ضرورت انسانی و اقتصادی برای حفظ جان کارگران و تداوم فعالیت‌های تولیدی است. دوره تخصصی "ایمنی کار در محیط‌ تعمیرگاهی" با هدف پاسخگویی به این نیاز مبرم به درخواست یکی از کارفرمایان معدنی، در خرداد ماه ۱۴۰۳ به برگزار شد. این دوره جامع، طیف وسیعی از مباحث حیاتی از مفاهیم پایه ایمنی تا ایمنی تخصصی در عملیات جوشکاری، برق و کار با ماشین‌آلات را پوشش داد.

در دوره ایمنی کار در محیط تعمیرگاهی چه گذشت؟

این دوره با مرور مفاهیم پایه ایمنی مانند تعاریف حادثه، بیماری شغلی، خطر (Hazard) و ریسک آغاز شد و اهمیت رویکرد پیشگیرانه به جای درمان را برای شرکت‌کنندگان تشریح کرد. در ادامه، آشنایی با انواع تابلوها و علائم ایمنی (خطر، هشدار، احتیاط، دستورالعملی و اعلام حریق) و وسایل حفاظت فردی (PPE) به صورت جزئی آموزش داده شد. هنرجویان با انواع محافظ‌های سر (کلاه ایمنی)، چشم و صورت (عینک و سپر جوشکاری)، گوش (گوشی و پلاک)، دست (دستکش‌های مختلف) و پا (کفش و کشش ایمنی) و همچنین شرایط استاندارد و نحوه استفاده صحیح از هر یک آشنا شدند.

ایمنی کار با ماشین‌آلات سنگین و سبک یکی از بخش‌های محوری و پرمخاطب دوره بود. در این بخش، نکات ایمنی مربوط به انواع ماشین‌آلات از جمله لودر، بیل مکانیکی، بولدوزر، دامپ تراک و کامپون‌ها به تفصیل بررسی شد. مواردی همچون الزام آموزش اپراتورها، رعایت حریم خطوط برق، استفاده از کمک راننده در میدان دید محدود، ترمز و قرار دادن باکت روی زمین قبل از ترک دستگاه، و ممنوعیت سوار شدن افراد غیرمجاز بر روی ماشین‌آلات از جمله نکات کلیدی این بخش بودند.

مخاطرات مکانیکی به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز حوادث در کارگاه‌ها، در قالب دسته‌بندی‌های سقوط، پرتاب، گیرایش، له شدگی، سطوح داغ و سرد، NIP (کشیدن به داخل) و برش به صورت کامل تشریح شدند. برای هر خطر، مثال‌های عینی از محیط کارگاه ارائه و راهکارهای مهندسی و کنترلی برای کاهش یا حذف ریسک آموزش داده شد.

ایمنی برق و جلوگیری از برق‌گرفتگی بخش تخصصی دیگری بود که به عوامل موثر در برق‌گرفتگی (مقاومت بدن، مسیر عبور جریان، مدت تماس)، حالات مختلف برق‌گرفتگی و مهم‌تر از همه، اصول سیستم اتصال به زمین (Earthing) و روش قفل-گذاری و برچسب‌زنی (Lock Out / Tag Out) پرداخت. این مفاهیم به عنوان رکن اصلی ایمنی در تعمیرات تجهیزات برقی مورد تأکید قرار گرفت.

ایمنی در عملیات جوشکاری و برشکاری از دیگر بخش‌های حیاتی دوره بود. خطرات این حوزه شامل برق‌گرفتگی، اشعه مضر قوس الکتریکی (UV و IR) و آتش‌سوزی به تفصیل بررسی شدند. استفاده اجباری از ماسک و عینک جوشکاری استاندارد، دستکش و لباس نسوز، پیش‌بند چرمی و کفش ایمنی به عنوان اولین خط دفاعی تأکید گردید. همچنین نکات ایمنی مربوط به کار در محیط‌های بسته، تمیزکاری و بازبینی مخازن قبل از جوشکاری و نظارت پس از اتمام کار برای پیشگیری از آتش‌سوزی‌های پنهان آموزش داده شد.

ایمنی کار با ابزارهای دستی و قدرتی (برقی، بادی، هیدرولیکی و احتراقی) و جرثقیل نیز با ذکر جزئیات فنی و مقررات مربوطه ارائه شد. تأکید بر بازبینی دوره‌ی ابزار، استفاده از حفاظ‌ها، جلوگیری از اضافه بار و رعایت فاصله ایمنی از جمله نکات برجسته این بخش بود.

ویژگی‌های متمایز دوره:

• آموزش کاملاً کاربردی و مبتنی بر تجربیات واقعی: ارائه مثال‌های عینی از حوادث رخ داده در کارگاه‌ها و تحلیل ریشه‌ای آن‌ها.
• تأکید بر نقش سرپرستان و مسئولان ایمنی: تشریح وظایف و مسئولیت‌های آنان در نظارت، آموزش و پیاده‌سازی مقررات.
• آموزش پروتکل‌های ایمنی پیشرفته: مانند LOTO (Lock Out / Tag Out) برای کار بر روی تجهیزات و ارزیابی ریسک قبل از شروع کارهای غیرروتین.
• معرفی چک‌لیست‌های عملیاتی: ارائه نمونه چک‌لیست بازرسی از محیط تعمیرگاه برای پایش مستمر شرایط ایمنی.
• تأکید بر فرهنگ‌سازی ایمنی: ایجاد نگرش "اول ایمنی، بعد کار" در بین تمامی پرسنل از اپراتور تا مدیر.

گالری تصاویر دوره ایمنی کار در محیط تعمیرگاهی

این دوره فشرده و حیاتی، با ارائه محتوای غنی و کاربردی، توانست دیدگاه شرکت‌کنندگان را نسبت به موضوع ایمنی متحول کند. بازخوردهای دریافت شده حاکی از آن بود که هنرجویان اکنون با درک بهتری از مخاطرات محیط کار، توانایی شناسایی ریسک‌ها و دانش استفاده صحیح از تجهیزات حفاظتی برخوردار شده‌اند. برگزاری مستمر چنین دوره‌هایی گامی اساسی در راستای کاهش حوادث شغلی، ارتقای بهره‌وری و نهادینه کردن فرهنگ ایمنی در صنعت کشور است. برای اطلاع از دوره های آموزشی در حوزه ایمنی و بهداشت حرفه‌ای، از طریق صفحه دوره‌های آموزشی با ما در ارتباط باشید.