ما هستیم چون یادگیری یکی از ارکان زندگی کاری و شخصی هر فرد و هر سازمانی است. خصوصاً در دنیای پیچیده امروز که تغییرات به سرعت و با شدت بیشتر از گذشته روی میدهند. لزوم حفظ و توسعه روحیه یادگیرندگی بیش از گذشته ملموس شده است. در چنین زمانهای، ماشینیار با درک اهمیت موضوع یادگیری و توسعه، فلسفه وجودی خود را بر همین اصل قرار داده است. تیم ماشین یار، فلسفه یادگیری را چه برای خود و چه برای مشتری و مخاطب در اولویت قرار می دهد.
تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین در شرکت های دارنده این تجهیزات یک چالش محسوب می شود. در این سازمان ها ماشین آلات سنگین و تجهیزات در انواع مختلف برای عملیات خاکی، حمل و جابجایی مواد، تولید انرژی برق و ... به کار گرفته میشوند. این شرکت ها در هر ابعادی که باشند، برای عملکرد اقتصادی بهینه و کسب سود به دسترس پذیری و قابلیت اطمینان تجهیزات خود وابسته هستند.
به طور سنتی، تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین به عنوان هزینه و یا یک شر ضروری در نظر گرفته میشود. سازمانهای پیشرو اما نگرش متفاوتی را انتخاب میکنند. در سازمانهای پیشرو و پیشبرنده صنعتی، راهسازی و معدنی، تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین به عنوان یک بخش ارزشآفرین درک میشود. شرکتهای پیشبرنده صنعتی و معدنی تجهیزات را به عنوان ابزار تولید و سرمایه مورد توجه قرار میدهند. آنها به جای تمرکز بر مرحله نگهداری و تعمیرات، این سرمایهها را در کل چرخه عمرشان یعنی از زمان نیازسنجی و طراحی تا بهرهبرداری و نگهداشت و در نهایت اسقاط به خوبی مدیریت میکنند.
ماشین آلات سنگین متشکل از سیستمها و اجزاء مختلف و پیچیده هستند که عملکرد صحیح هر کدام برای کارکرد صحیح کل دستگاه ضروری است. تیم تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین با خرابی این سیستم ها به طور روزمره درگیر است. معتبرترین تعریف خرابی در ماشین آلات و تجهیزات میگوید که خرابی یعنی از دست رفتن کارکرد تجهیز. این کارکرد تجهیزات و ماشینآلات بر اساس انتظارات بهرهبردار تعریف میشود. به عنوان مثال انتظار بهرهبردار استخراج در یک معدن از یک دامپتراک معدنی این است که بتواند در عرض ۱۵ دقیقه تناژ مشخصی را از محل بارگیری به محل تخلیه منتقل کند. عدم عملکرد هر یک از سیستمهای اصلی و فرعی در این دستگاه نظیر موتور دیزل، سیستم برق دستگاه، سیستم هیدرولیک و جکها و یا سیستم انتقال قدرت باعث عدم توانایی دستگاه برای تحقق انتظار بهرهبردار شده و به همین جهت خرابی نامیده میشود.
در محیطی رقابتی که ماشین الات سنگین با تکنولوژی بالاتر وارد آن شده، ضروری است که روشهای روزآمد برای اجرای برنامه نگهداری و تعمیرات ماشین آلات در دست وجود داشته باشد. عبارتی که تحت عنوان “تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین در کلاس جهانی” قبلاً هم مطرح شد، برای غلبه برای هزینه بهرهوری پایین مورد استفاده قرار میگیرد و ماشین آلات را در خدمت تولید سازمان قرار میدهد. سازمان عمرانی و معدنی امروزی در مسیر تعالی سیستم تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین به برنامه و اهداف مشخص در حوزههای زیر نیازمند است:
برخی از عملکردها در هر دستگاه، سیستم یا قطعه اصلی و برخی دیگر فرعی یا ثانویه محسوب میشوند. به عنوان مثال عدم نشتی روغن هیدرولیک از شیلنگ جک بوم در یک بیل هیدرولیکی در بسیاری از سایتها یک کارکرد ثانویه محسوب میشود، چراکه دستگاه علیرغم نشتی میتواند عملکردهای اصلی را که حفاری و بارگیری تراکها است را انجام دهد، اگرچه که این کار را با هزینه بهرهبرداری بالاتر به دلیل نیاز به سرریز روغن انجام خواهد داد. تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین فرآیندی است که چه توسط کارکنان خود سازمان انجام شود و چه توسط پیمانکار یا تامین کننده بیرونی، باید به این موارد به طور ویژه توجه داشته باشد.
در سازمانهای پیشرو تجهیز-محور، عملکردهای مورد انتظار اصلی و فرعی برای دستگاهها و تجهیزات تعریف شده و تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین با هدف پیشگیری از بروز خرابی ها و یا رسیدگی سریع به آنها برنامهریزی و اجرا میگردد. با توجه به پیچیدگی اجزا و سیستمها در یک دستگاه راهسازی یا معدنی، معمولاً برای رفع خرابیهای پیچیده یا تعمیر اساسی اجزاء از توان تخصصی پیمانکاران در کنار پرسنل نت استفاده میشود. انتظار میرود که تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین بتواند با کاهش نرخ خرابی اضطراری و دوبارهکاریهای تعمیراتی و همچنین افزایش دسترسپذیری ماشین آلات، بازدهی سرمایه ماشین آلاتی را افزایش دهد.
همانطور که گفته شد، وظیفه تیم با واحد تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین این است که بازدهی سرمایهگذاری در ماشین آلات را ارتقا دهد. البته برای موفقیت سازمان در این زمینه این وظیفه باید در تمام واحدها و فرآیندهای سازمانی نهادینه شود. برای تحقق این هدف باید با اجرای سرویسها و پایش وضعیت منظم عملکرد انواع ماشین آلات سنگین راهسازی و معدنی را حفظ و در صورت خرابی اضطراری با استفاده از نیروی انسانی متخصص و قطعات یدکی مناسب، خرابی را به سرعت رفع و دستگاه را مجددا برای بهرهبرداری آماده کنیم.
همانطور که گفته شد یک دستگاه یا ماشین دیزل از مجموعهای از سیستمها تشکیل شده است. سیستم مولد قدرت، وظیفه تولید قدرت با استفاده از سوخت دیزل را برعهده دارد. مجموعه ای از قطعات که موتور دیزل در قلب آن قرار دارد، این وظیفه را انجام میدهند. زیرسیستمهای متعددی در یک موتور دیزل باید به خوبی کار کنند تا سیستم مولد قدرت بتواند نقش خود را ایفا کند. سوخت رسانی، هوارسانی، روغنکاری، خروج دود و خنک کاری از جمله این زیرسیستم ها محسوب میشوند. خرابی در هر یک از اجزاء این زیرسیستمها ممکن است توان تولیدی در موتور دیزل را کاهش داده و یا عملکرد آن را به طور کامل متوقف کند.
سیستم انتقال قدرت یکی دیگر از مجموعهها در یک دستگاه راهسازی یا معدنی است. وظیفه آن انتقال قدرت تولیدی در موتور دیزل به سایر اجزاء جهت حرکت دستگاه یا عملکرد سیستم هیدرولیک در دستگاه است. این سیستم از قطعات متنوع نظیر گیربکس، توربین یا مبدل گشتاور، PTO، دیفرانسیل و ... تشکیل شده است. البته در نوعی از سیستمهای انتقال قدرت به نام سیستم هیدرواستاتیک، قطعات هیدرولیکی نظیر پمپ و هیدروموتور برای انتقال قدرت به کار گرفته میشوند. ماشین آلاتی مانند انواع لودرها از سیستم هیدرودینامیک و ماشین آلات دیگر مانند بیل های مکانیکی و اسکیدلودرها از سیستم هیدرو استاتیک برای انتقال قدرت بهره میبرند. تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین در زمینه سیستم انتقال قدرت شامل فعالیت های تست و تنظیم مانند عمل تنظیم لقی کلاچ پک ها می شود. (AEB)
یکی دیگر از سیستمها که در بسیاری از ماشین آلات سنگین مورد استفاده قرار میگیرد سیستم هیدرولیک است. سیستم هیدرولیک در یک ماشین راهسازی یا معدنی، در نقش مبدل توان مکانیکی تولید شده به موتور به قدرت هیدرولیکی و انتقال دهنده آن به عملگرها مانند انواع جک هیدرولیکی و هیدروموتورها عمل میکند. یک پمپ هیدرولیکی مانند قلبی تپنده، روغن هیدرولیک را تحت هر فشاری در مجراهای هیدرولیک به جریان انداخته و امکان فعالیت دستگاه را در شرایط گوناگون فراهم میکند.
سرویس و نگهداری سیستم هیدرولیک در تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین راهسازی و معدنی اهمیت کلیدی دارد. همانطور که در مثال قلب و رگها در پیکر انسان نمایان است، ورود هرگونه آلودگی به سیستم هیدرولیک میتواند منجر به بروز خرابی شود. خرابیهای قطعات هیدرولیکی مانند پمپ اصلی یا شیر کنترل اصلی به سرعت دستگاه را از حالت بهرهور خارج کرده یا متوقف میکند. عملکرد سیستم هیدرولیک در حالت غیربهینه (فشار یا دبی روغن پایین تر از حد لازم) باعث افزایش سیکلهای کاری و در نتیجه کاهش نرخ تولید میشود.
همانطور که گفته شد، وظیفه تیم با واحد تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین این است که بازدهی سرمایهگذاری در ماشین آلات را ارتقا دهد. البته برای موفقیت سازمان در این زمینه این وظیفه باید در تمام واحدها و فرآیندهای سازمانی نهادینه شود. برای تحقق این هدف باید با اجرای سرویسها و پایش وضعیت منظم عملکرد انواع ماشین آلات سنگین راهسازی و معدنی را حفظ و در صورت خرابی اضطراری با استفاده از نیروی انسانی متخصص و قطعات یدکی مناسب، خرابی را به سرعت رفع و دستگاه را مجددا برای بهرهبرداری آماده کنیم.
در گذشته سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی سهم کمی از اجزاء کاری یک دستگاه معدنی یا راهسازی را به خود اختصاص میدادند. در دهههای گذشته اما انواع سنسورها، عملرگها یا بردهای الکترونیکی در بسیاری از اجزاء این ماشین آلات به کار رفتهاند. هرچه مدل یک دستگاه بالاتر باشد وابستگی عملکرد آن به سیستمها و قطعات الکترونیکی بیشتر گره خورده است. بردهای الکترونیکی و نمایشگرها وظیفه کنترل میزان سوخت مصرفی موتور، دور موتور، زاویه پمپ هیدرولیک و ... را بر عهده گرفتهاند تا بهرهوری ماشین آلات هرچه بیشتر افزایش پیدا کند. تعمیر و نگهداری ماشین آلات در زمینه سیستم های الکترونیکی یک روند رو به رشد بوده است. عدم دسترسی به نیروی متخصص یا قطعه یدکی مناسب در این زمینه از جمله چالشهای پیش روی دارندگان ماشین آلات محسوب میشود.
خرابی های رایج در ماشین آلات معدنی و راهسازی و نشانه های آن
اثر تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین
همانطور که در بخش های قبل گفته شد یک ماشین راهسازی یا معدنی برای عملکرد مناسب باید از سیستمها و اجزاء سالم برخوردار باشد. حفظ عملکرد صحیح این سیستمها و اجزاء در گروه اجرای برنامه تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین است. این برنامه باید به شکل مستمر به دنبال جلوگیری از خرابیهای اضطراری باشد. خرابیها پیش از بروز معمولا نشانههایی را از خود نمایش میدهند. این نشانه میتواند به صورت صدا، رنگ یا لرزش و ... بروز پیدا کنند.
خرابیهای مرتبط با سیستم سوخترسانی میتواند با توجه به رنگ گازهای خروجی موتور شناسایی شوند. مثلا رنگ سیاه دود خروجی موتور نشانه تزریق سوخت بیش از حد بدلیل مشکل احتمالی در سوزنهای انژکتور یا پمپ اصلی سوخت است. یا رنگ آبی در دود خروجی موتور دیزل میتواند نشانه ورود روغن به محفظه احتراق بدلیل اشکال در رینگ کمپرس یا ... باشد. همچنین دود سفید میتواند نشاندهنده اشکال در آب بندی محفظه احتراق یا مشکل در واشر سرسیلندر باشد. بی توجهی به هر کدام از این نشانهها میتواند هزینه تعمیر موتور را به طور جدی افزایش دهد. همچنین آنالیز روغن موتور در فواصل منظم، میتواند نشانههای برخی خرابیها را نمایان کند. این امر از طریق شناسایی وجود برخی فلزات مانند سیلیس، کروم، مس و ... انجام میشود. به عنوان مثال وجود سیلیس در روغن حاکی از مشکل آببندی در سیستم هوارسانی موتور است.
با تمام تلاشهایی که برای جلوگیری از خرابی پیشبینی نشده صورت میگیرد، برای هر مدیر ماشین آلات بدیهی است که نمیتوان این خرابیها را در یک سایت عمرانی، معدنی و یا راهسازی به صفر رساند. هنوز هم در بسیاری از ماشین آلات رویه کار تا خرابی (Run to Failure) بهینهترین رویه محسوب میشود. در این موارد توان فنی پرسنل تعمیرات، استانداردهای کاری و برنامه کار (Job Plan) در کنار دسترسی به قطعات یدکی با هزینه و زمان بصرفه از جمله عوامل کلیدی برای کاهش زمان خواب و اجرای صحیح فرآیند تعمیرات محسوب میگردد.
اجزاء کارساز در ماشین آلات راهسازی و معدنی برای کار در شرایط بسیار سخت طراحی شدهاند. آلیاژهای فلزی خاص و طراحی مناسب این کارکردها را ممکن کرده است. با این همه تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین در زمینه اجزاء کارساز و زیربندی اجتناب ناپذیر است. نشانههای خرابی در این اجزاء معمولا با چشم غیرمسلح قابل تشخیص است. مثلا در چرخ یا اسپراکت یک بلدوزر یا یک بیل مکانیکی نشانه سایش به صورت تیز شدن دندانهها نمایان میشود. عواملی مانند تنظیم نامناسب کشش زنجیر یا عدم تناسب میزان آن با نوع خاک در سایت عمرانی یا معدنی از عوامل این خرابی است. در برخی موارد با استفاده از تست های غیرمخرب مانند تست اولتراسونیک میتوان نشانههای خرابی یا ترک در قسمتهایی که با چشم قابل رویت نیستند را شناسایی کرد.
پمپ مادر یا پمپ اصلی در یک دستگاه راهسازی یا معدنی با مکانیزمهای محتلف دچار فرسایش میشود. وجود ذرات ساینده در روغن، گرفتگی صافی مکش و ایجاد کاویتاسیون، تنظیم نبودن رگلاتور و فشار بیش از حد بر روی پمپ از جمله عواملی مخرب برای پمپ اصلی محسوب میشوند. هر کدام از این خرابیها هم نشانههایی قبل از توقف کامل ایجاد میکنند. صدای غیرعادی یا زوزه کشیدن پمپ یکی از مهمترین این نشانههاست.
همچنین نمونه گیری از روغن هیدرولیک میتواند از طریق شناسایی برخی فلزات مانند برنج حاکی از فرسایش قطعات داخلی پمپ هیدرولیک باشند. همچنین گاهی اوقات با کاهش قدرت در اکثر عملکردهای دستگاه مواجه میشویم که با افزایش فشار از محل رلیف ولو اصلی نیز قابل جبران نیست، این هم میتواند یکی از نشانههای تنظیم نبودن یا نیاز پمپ اصلی به تعمیر یا تنظیم باشد.
برنامه ریزی و اجرای نت برای حصول اطمینان از کارکرد صحیح ماشین آلات راهسازی و معدنی یک کار تخصصی و پیچیده است. انجام این عملیات برای بسیاری از شرکتهای تجهیز-محور میتواند یک چالش جدی باشد. به عنوان مثال پیمانکار استخراج و بهره بردار در یک سایت معدنی با تخصص اصلی در معدنکاری، ممکن است برای مدیریت تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین معدنی تخصص کافی را نداشته باشد. حتی در صورت وجود نیروی انسانی و زیرساخت لازم برای اجرای نت، پیچیدگیهای زیاد و تکنولوژی متنوع ماشین آلات باعث میشود که دارندگان ماشین آلات سنگین راهسازی و معدنی همواره به دنبال پیمانکاران متخصص برای تعمیر و نگهداری این داراییهای مهم باشند.
برای اینکه سیستم نت ماشین آلات به خوبی کار کند، اجزا و عملکردهای مختلف آن باید به خوبی در کنار هم قرار گرفته باشند. برای آشنایی با این اجزاء میتوانید به سری مقالات ۱۰ رمز برای تحول مدیریت ماشین آلات سنگین در وبلاگ ماشینیار مراجعه فرمایید. عواملی مانند نیروکار متخصص، فرآیند مدیریت کار منظم، انبار قطعات یدکی مناسب، سیستم های نرم افزاری مدیریت تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین و ... از جمله حداقلها در سیستم نت محسوب میشوند.
شرکتهای پیشتاز در این زمینه از متودهای روز در تحلیل علل ریشه ای خرابی، نگهداشت مبتنی بر قابلیت اطمینان و همچنین سیستمهای مدیریت ناوگان هوشمند بهره میبرند. این شرکتها برنامههای بلندمدت در زمینه مدیریت ماشین آلات تدوین نموده و با استفاده از نیروهای انسانی متخصص آموزش دیده در بخش های امراتوری و تعمیر و نگهداری این برنامهها را به شکل موثر به اجرا در می آورند.
تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین بدون استفاده از اسناد فنی، نقشهها و دستورالعملها زمامبر و غیربهینه است. در بسیاری از خرابیها و نقصهای عملکردی، شناسایی عیب به عنوان اولین گام یک چالش جدی است. انجام این مرحله میتواند مهمترین بخش از فرآیند عیب یابی و تعمیر باشد. تکنسین تعمیرات خبره و آموزش دیده، با استفاده از تستهای عملکردی و بر اساس الگوریتمی بهینه، یک به یک اجزاء را بررسی میکند تا در کوتاهترین زمان به منشا عیب برسد. بر خلاف آن، افرادی که صرفا به صورت تجربی آموزش دیدهاند با سعی و خطا به دنبال رفع عیب رفته و معمولا دچار دوبارهکاری میشوند. این دوبارهکارها هزینه مستقیم رفع خرابی و همچنین هزینه عدم النفع تولید ناشی از خواب دستگاه را افزایش میدهند.
مدار هیدرولیک و برق دستگاه یکی از مهمترین اسنادی هستند که متخصصین تعمیرات ماشین آلات به هنگام رفع عیب از آنها استفاده میکنند. همچنین بخشی از کتاب تعمیرات هر دستگاه به روش عیب یابی برای موارد مختلف اختصاص دارد که تکنسین امروزی و آموزش دیده از این بخش هم برای رسیدگی به خرابیها بهره میبرد. بخش مربوط به کدهای خطا یا Fault Code ها نیز برای عیبیابی سریع ماشین آلات معدنی، راهسازی و موتور دیزل به صورت موثر به کار گرفته میشود.
همچنین در برخی انواع ماشین آلات سنگین و دیزل ژنراتورها امکانات ویژهای برای اجرای تستهای عملکردی و عیبیابی در مانیتور دستگاه تعبیه شده است. استفاده موثر از این امکانات که به عنوان مثال در بیلهای کوبلکو در دسترس هستند، برای تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین نیازمند استفاده از اسناد فنی تعمیراتی تجهیز است.
واحد خدمات فنی ماشینیار با گذشت نزدیک به دو سال از آغاز فعالیت خود، موفق شده در سه زمینه:
گامهای موثری بردارد. این واحد با تکیه بر پرسنل مجرب و متخصص در قالب برد فنی ماشینیار، کارگاه تعمیراتی واقع در تهران و حسن اعتمادی تعداد زیادی از مشتریان، انواع خدمات خود را به دارندگان انواع ماشین آلات راهسازی و معدنی و سایر تجهیزات دیزل در نقاط به مختلف کشور ارائه نماید.
ما با تکیه بر دانش فنی نخبگان تعمیر و نگهداری ماشین آلات در برد فنی ماشین یار، آزمودهترین روشهای فنی را برای خدمت رسانی در عملیات تعمیر و نگهداری ماشین آلات سنگین در اختیار شرکتها و سازمانهای پیشرو قرار میدهیم. به همین دلیل ماشینیار به عنوان یک برند شناخته شده در ارائه خدمات یکپارچه ماشین آلات راهسازی و معدنی در سه زمینه آموزش، مشاوره و خدمات فنی مرد اعتماد مشتریان خود قرار گرفته است. استفاده از قطعات باکیفیت و اصلی، اجرای عملیات فنی با استفاده از دانش و تخصص روزآمد، سرعت و تعهد در رسیدگی به درخواستها، آموزش مستمر پرسنل برد فنی و تنوع در خدمات فنی قابل ارائه برای برندهای گوناگون ماشین آلات از جمله مزیتهای ماشین یار محسوب میشود.
متنوع ترین سبد خدمات و راهکارها با هدف بهبود بهره برداری و نگهداشت ماشین آلات سنگین