بخش قابل توجهی از سرمایه سازمانهای تجهیزمحور معدنی، عمرانی و راهسازی در قالب ماشین آلات سنگین در پروژهها مشغول به کار هستند. تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین بیشترین سهم را در مدل هزینهای این سازمانها به خود اختصاص میدهد. نیروی انسانی، ابزارآلات، قطعات یدکی و استانداردهای کاری برنامهریزی و زمانبندی از مهمترین ارکان اجرای فرآیند نت در این سازمانها محسوب میگردد. هزینههای سرسامآور هر کدام از این اجزاء وقتی به هزینهی فرصتهای از دسترفته تحت تاثیر خرابیهای ناگهانی اضافه میشود، اسباب نارضایتی مدیران سازمان و تضعیف عملکرد اقتصادی آنها را فراهم میآورد. در چنین شرایطی سازمانهای خدمترسان که دسترسی بهتری به نیروی انسانی آموزش دیده، ابزارآلات و دانش تخصصی حوزه نت دارند، با تکیه بر اقتصاد مقیاس (Economies of Scale) به عنوان گزینهی اصلی برای برون سپاری خدمات فنی مطرح میشوند .
امور فنی نگهداری و تعمیرات در 5 سطح قابل اجرا می باشند. سطح اول شامل بازدید های روزانه توسط اپراتور، سطح دوم شامل اجرای سرویس های دوره ای توسط سرویس کار، سطح سوم مربوط به تعمیرات جزئی و بازوبست شیلنگ ها، سطح چهارم تعمیرات و تعویض قطعات عمومی اجزاء و در نهایت سطح پنجم مربوط به بازسازی و انجام تعمیرات اساسی در ماشین آلات می-گردد. افراد و سازمان های دارنده ماشین آلات از گذشته تا کنون، در برخی از این سطوح از خدمات پیمانکاران استفاده می کنند. .

مدیریت نگهداری و تعمیرات ماشین آلات
مدیریت تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین راهسازی و عمرانی امری دشوار است. افراد مسئول در این زمینه عموماً در معرض تصمیمات پیچیده فنی و اقتصادی قرار میگیرند. مسائلی از جمله تامین و تعمیرات و نگهداری ماشین آلات، بازسازی و اورهال، بهرهوری ماشین آلات، محاسبه نرخ اجاره داخلی، دسترسپذیری و قابلیت اطمینان، جایگزینی و بازیافت تجهیزات و ماشین آلات از جمله دغدغههای روزمره این متخصصین است
سازمان های بزرگ در حوزه معدنی، عمرانی و راهسازی امروزه با پدیده “تعمیرات و نگهداری در کلاس جهانی” مواجه هستند. این عبارت به معنی داشتن سیاست های اصولی به عنوان پشتوانه ای برای عملیات روزانه با بهترین کیفیت در هر دو بخش مدیریت و اجرا میباشد
خدمات -سرویس و نگهداریرویکردهای نوین به مدیریت نت
برای اندازه گیری اثربخشی برنامه تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین دو شاخص اصلی برای سنجش کیفیت مورد استفاده قرار میگیرد:
- دسترس پذیری مکانیکی (Mechanical Availability)
- قابلیت اطمینان (Reliability)
نظریه های علمی حول موضوع مدیریت تعمیرات و نگهداری ماشین آلات با محوریت رویه ها، اهداف و مزایا توسعه داده شده است. به عنوان مثال می دانیم که بیشترین بهرهوری یک تجهیز معدنی به سه عامل اصلی بستگی دارد: طراحی اولیه تجهیز، موقعیت و شرایط کاربرد تجهیز و درنهایت نگهداری و تعمیرات آن در طول چرخه عمر. تمامی این عوامل را می توان تا حدودی کنترل کرد، اما میزان کنترل پذیری برخی از این عوامل بیشتر از سایرین است. اگرچه به واسطه شرایط کاری سخت و میزان وابستگی سود اقتصادی به عملکرد ماشین آلات، صنایع معدنی بیشترین تاثیر را از این اصول می برند، اما همین ایده در تعمیرات و نگهداری ماشین آلات دیگر نیز قابل استفاده است.
ابزارهای متنوعی در بخشهای مختلف، به کمک سیستم تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین در صنایع مختلف راهسازی، عمرانی و معدنی میآیند. بر اساس تجربیات، عملکردهای مختلفی در چارچوب سیستم نگهداری و تعمیرات تعریف می شود، برخی از این عملکردها عبارتند از:
- نگهداری پیشگیرانه
- پایش وضعیت
- مدیریت صف عملیات نگهداری و تعمیرات
- مدیریت اجزاء کاری تجهیز
- اجرای تعمیرات در کارگاه و یا در محل سایت پروژه
- ثبت سوابق تعمیرات و نگهداری ماشین آلات
- تحلیل نتایج مدیریت
- مدیریت حل مسئله
یک سیستم مدیریت تعمیرات و نگهداری، بهخوبی از این عملکردها برای افزایش شاخصهای دسترسپذیری و قابلیت اطمینان بهره میبرد.

با خدمات فنی ماشینیار بیشتر آشنا شوید:
عیب یابی و تعمیرات تخصصی در زمینه های هیدرولیک، برق و الکترونیک، سیستم های انتقال قدرت، موتور و شاسی
تغییر نگرش به موضوع تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین، یک الزام و نه یک انتخاب!
جست و جوی مداوم برای بهرهوری و کسب مزیت رقابتی در دنیای امروز صنعت حتی بیش از پیش چالش برانگیز شده است. بازار خدمات عمرانی و معدنی هم از این قاعده مستثنی نیست. صاحبان این صنایع باید بهصورت مداوم فرآیندهای کاری خود را توسعه داده، بازتعریف کرده و مدرن کنند. امروزه ماشین آلات سنگین در شرایط کاری سختتر از گذشته به کار گرفته میشوند. تولیدکنندگان این تجهیزات به این نیازها از طریق بازطراحی و استفاده مستمر از تکنولوژی روز پاسخ میدهند. در چنین شرایطی بهرهوری، عملیات و کنترل ماشین آلات سنگین بهتر شده است. در چنین شرایطی آموزش مداوم پرسنل تعمیرات و نگهداری ماشین آلات برای مسلط شدن به مقتضیات جدید بار مالی قابل توجهی به سازمانها تحمیل می کند.
در محیطی رقابتی که ماشین الات سنگین با تکنولوژی بالاتر وارد آن شده، ضروری است که روشهای روزآمد برای اجرای برنامه نگهداری و تعمیرات ماشین آلات در دست وجود داشته باشد. عبارتی که تحت عنوان “تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین در کلاس جهانی” قبلاً هم مطرح شد، برای غلبه برای هزینه بهرهوری پایین مورد استفاده قرار میگیرد و ماشین آلات را در خدمت تولید سازمان قرار میدهد. سازمان عمرانی و معدنی امروزی در مسیر تعالی سیستم تعمیرات و نگهداری ماشین آلات سنگین به برنامه و اهداف مشخص در حوزههای زیر نیازمند است:
- منظرهای سازمانی
- آموزش
- دستورکارها
- برنامهریزی و امور نرمافزاری
- نگهداری پیشگیرانه
- مدیریت موجودی و خرید قطعات یدکی
- اتوماسیون تعمیرات و نگهداری ماشین آلات

انواع خرابی مکانیکی (Mechanical Failure) در ماشین آلات سنگین
سه مجموعه دلیل اصلی برای خرابی مکانیکال می توان قائل بود:
در شرایط حرارتی نامساعد، برخی قطعات دچار خرابی میشوند و باعث از کارافتادگی تجهیز میشوند. تغییرات دمای با دامنه زیاد مثلاً هنگام روشن کردن دستگاه در دمای بسیار پایین و در زمان گرم شدن یکی از این شرایط است. نمونه دیگر از این خرابی زمانی است که موتور دستگاه در دمایی بالاتر از سطح مجاز به عملکرد خود ادامه میدهد. اغلب این خرابیها قابل پیشگیری هستند.
این نوع خرابی عموماً به سادگی قابل تشخیص است. با استفاده از تعویض به موقع اقلام و موارد مصرفی تجهیز تا حد زیادی می توان سیستم تعمیرات و نگهداری ماشین آلات را برای مقابله با این انواع خرابی آماده نمود. روانکار اجزاء متحرک و چرخان مانند شفت ها، اکسل ها، پین و بوش ها و همچنین انجام تنظیمات صحیح مانند شیمگیری در مورد اجزاء با لقی مجاز از جمله روشهای رایج برای پیشگیری از این انواع خرابی محسوب میشوند. شکست مکانیکی عمدتاً تحت تاثیر انبساط بیش از حد، ارتعاش زیاد، ضربه، برخورد و کاربری غیز اصولی اپراتور اتفاق میافتد.
این نوع از خرابی به لحاظ قابلیت شناسایی و پیشگیری از دو نوع پیشین دشوارتر است. زمان و شرایط بروز این نوع از خرابی بهصورت دقیق قابل شناسایی نیست. اکثر خرابیهای نامنظم در ماشین آلات سنگین تحت تاثیر شرایطی مانند بار بیش از حد بر روی سیستمهای هیدرولیکی و الکترونیکی اتفاق میافتد. ایرادات سختافزاری و نرمافزاری هم ممکن است به عملکرد نآدرست قطعات منجر شوند که در این مواقع استفاده از سیستمهای عیبیابی کامپیوتری و اتصال به کنترلکننده مرکزی دستگاه میتواند تا حدی از گسترش خرابی جلوگیری کند.
البته باید در نظر داشت که این دستهبندی تنها یک جنبه کلی دارد. از جنبه دیگر میتوان عیوب را با توجه به سیستمهای کاری ماشین آلات تقسیمبندی نمود. خرابیها میتوانند در سیستمهای کاری ماشین آلات راهسازی و معدنی، نظیر سیستم تجهیزات هیدرولیکی مانند انواع پمپها، عملگرها، شیرهای هیدرولیکی با تجریک مکانیکی، برقی و الکترونیکی و اجزاء جانبی سیستم هیدرولیک مانند آکومولاتورها اتفاق بیافتند. سیستم برق و الکترونیک تجهیزات که امروزه یکی از اولویتها در تعمیرات و نگهداری ماشین آلات روزآمد محسوب میشوند خرابیهای متنوعی دارند که رفع آنها نیازمند دانش و مهارت الکترونیک پیشرفته میباشد. موتور دیزل به عنوان قلب محرک بسیاری از ماشین آلات سنگین، خود دنیایی از عیوب احتمالی است که شناسایی ریشه ها و پیشگیری از بروز آن نیازمند دانش و مهارت بالای تکنسینها میباشد. در پایان نیز اجزاء دیگری مانند اجزاء کارساز و سیستمهای انتقال قدرت در ماشین آلات دچار خرابیهای متنوع مکانیکی و برقی میشوند که گرچه میتوان با نگهداری صحیح زمان وقوع آنها را به تعویق انداخت اما در نهایت همواره موارد زیادی از این انواع خرابی نیز در ناوگان ماشین آلات مشاهده میشوند.
چگونه میتوان از خرابیها در ماشین آلات جلوگیری کرد و هزینه خواب را کاهش داد؟
کلید اصلی موفقیت یک سازمان تجهیزمحور عمرانی و معدنی در قبلیت ماشین آلات سنگین بکارگرفته شده است. اگرچه مسائل متنوع بسیاری برای حفظ بهرهوری در زنجیره عملیات تاثیر دارد اما تعداد کمی از این مسائل هستند که میتوانند مانند خرابی ناگهانی این زنجیره را برای مدتی به طور کامل متوقف کنند. به همین دلیل است که در چنین سازمانهایی معمولا سلامت و کارایی ماشین آلات یکی از گلوگاههای اصلی تولید شناسایی میشود. مثلاً در یک سایت معدن روباز مس، خرابی شاول یا بیل مکانیکی میتوانند تا ۲۰ دستگاه دامپتراک را همراه با خود از خط استفاده خارج کند. این مسئله چندین اپراتور را هم از کار میاندازد و از هر دو منظر زمان یو مالی هزینههای گزافی را به سازمان تحمیل میکند.
تعمیرات و مدیریت زمان خواب، کابوسی که میتواند به یک رویا تبدیل شود!
با تمام تلاشهایی که برای جلوگیری از خرابی پیشبینی نشده صورت میگیرد، برای هر مدیر ماشین آلات بدیهی است که نمیتوان این خرابیها را در یک سایت عمرانی، معدنی و یا راهسازی به صفر رساند. هنوز هم در بسیاری از ماشین آلات رویه کار تا خرابی (Run to Failure) بهینهترین رویه محسوب میشود. در این موارد توان فنی پرسنل تعمیرات، استانداردهای کاری و برنامه کار (Job Plan) در کنار دسترسی به قطعات یدکی با هزینه و زمان بصرفه از جمله عوامل کلیدی برای کاهش زمان خواب و اجرای صحیح فرآیند تعمیرات محسوب میگردد.
با تکیه بر پرسنل متعهد و آموزش دیده، تعمیرگاه مجهز، ابزارآلات عمومی و اختصاصی و خودروهای ماموریتی آماده پاسخگویی به نیازهای فنی مشتریان محترم در قالب خدمات فنی زیر هستیم:
- عیب یابی و تعمیرات تخصصی در زمینه های هیدرولیک، برق و الکترونیک، سیستم های انتقال قدرت، موتور و شاسی
- بازسازی کلی ماشین آلات و اجزاء
- پیمانکاری سرویس، نگهداری و تعمیرات انواع ماشین آلات